Her sene 24 Kasım Öğretmenler Günü olarak kutladığımız bir öğretmenler gününü daha geride bıraktık.
Her sene Kasım ayının 24. günü ülkemizde Öğretmenler Günü olarak kutlanmaktadır. Okullarda bir şenlik havasına dönüşmeye başlayan bu önemli günde öğrenciler, öğretmenlerinin gününü kutlamak için adeta yarışa girmektedir. Öğretmenlerin de kendilerini her zamankinden farklı hissettiklerini ifade etmek zor olmaz. Ama ülkemizde öğretmenlerin yeri gerçekten de 24 Kasım günü gösterilen ilgiyle doğru orantılı mı?
Ülkemizde öğretmenlere saygı duyuluyor
Warkey Foundation isimli bir kuruluşun araştırmasına* göre ülkemizdeki öğretmenlere toplum tarafından çok saygı duyulduğu ifade edilmektedir. Araştırma sonuçlarına göre, Finlandiya, Güney Kore, Almanya, Japonya, Çin gibi eğitimde gelişim gösteren ülkelerin yer aldığı çalışmada Türkiye öğretmenlerin toplum tarafından saygı görmesi açısından, 100 üzerinden 68 puanla Çin ve Yunanistan’dan sonra üçüncü sırada yer aldığı görülmektedir. Bu sonuçlara göre, vatandaşlarımızın büyük çoğunluğu öğretmenlere saygı gösterdiklerini ifade etmişlerdir.
Bu sonuçları değerlendirecek olursak, öğretmenlerin saygı görmesi ülkemizde yıllardır süregelen bir gelenek haline gelmiştir. Öğretmenler, toplumda her zaman en iyi rolde olmuş ancak, bu durum son zamanlarda az da olsa yara almaya başlamıştır. Nitekim, özellikle ülkemizin batısında öğrencilerin öğretmenlere karşı saygısız davranışları, öğretmenlerin öğrencilere karşı herhangi bir yaptırımlarının olmaması, öğretmenleri toplum karşısında zayıf düşürmektedir. Bu durumda, çocuklarımızın özellikle ailelerinden almış oldukları ahlaki değerlerin de yeri büyüktür. Ailelerinden yeteri kadar ahlaki değerleri edinemeyen öğrenciler, okulda öğretmenlerine karşı da uygunsuz davranışlar sergileyebilmektedir. Bu da, öğretmenlerin ve öğretmenlik mesleğinin saygınlığını son zamanlarda düşüren etmenlerden birisidir.
Öğretmenlik mesleğine yönlendirme azalıyor
Araştırmaya* göre, ülkemizde ailelerin çocuklarını öğretmenlik mesleğine yönlendirme oranı %60’larda. Bu oran şu an itibariyle ortalama olsa da bunun da geçmiş yıllara oranla azaldığını söylemek mümkün. Önceki yıllarda öğretmenlik mesleğinin tercih edilme nedenlerinin başında, iş bulma olanağı ve devlet memurluğu imkanı yer almaktaydı. Ancak, son zamanlarda öğretmenlik kadrolarındaki doluluk, toplumun özel kurumlarda çalışan öğretmenleri öğretmen olarak görmemesi, birçok özel kurumun da öğretmenleri bir eğitimciden daha çok bir işçi gibi kullanması (İşçilere saygım sonsuz. Burada işçi kelimesi profesyonellik dışında çalıştırılması anlamında kullanılmıştır). Ayrıca, önceki yıllara göre devlet kadrolarındaki öğretmenlerin maaşlarında önemli ölçüde iyileştirmeler yapılsa da, toplumun daha dolgun bir maaşa sahip meslekler istemesi, insanların televizyonlarda gördükleri zengin insanların hayatlarına özenmesi sonucu öğretmenlerin maaşlarını az bulması da insanların öğretmenlik mesleğine yönlenmesine engel olmaktadır. Yani saygınlık olmasına rağmen öğretmenlik mesleğine karşı talepte bir azalma söz konusu.
Ülkemizde öğretmen maaşları en az seviyelerde
Yapılan araştırma sonuçlarından birisi de öğretmenlerin maaşları konusunda. 21 PISA ülkesinin yer aldığı bu araştırmada, Türkiye maaş sıralaması konusunda 15. ülke konumunda. Bu durumdan yapılacak çıkarımlardan birisi, ülkemizdeki öğretmenlerin ne kadar saygı görseler de daha az saygı gören ülkelerin öğretmenlerine göre maddi olarak daha düşük bir seviyede olduğu göze çarpmaktadır. Finlandiya, Fransa, İngiltere gibi öğretmenlerin saygınlığının düşük olduğu ülkelerde maaş seviyesinin daha yukarda olduğu görülmektedir. Bu değerlendirme yapılırken, ülke içindeki diğer mesleklerle karşılaştırmalar yapılmıştır. Ayrıca, araştırma sonuçlarına göre ülkemizdeki katılımcıların büyük çoğunluğu (%80), öğretmenlere performansa dayalı maaş verilmesinden yana olduklarını belirtmiştir. Yanı, başarılı öğrenciler yetiştiren öğretmenlerin başarısız öğrenciler yetiştirenlerden daha yüksek maaş almaları gerektiği ifade edilmektedir. Ancak, burada şöyle bir sorun ortaya çıkmaktadır ki, ülkemizdeki öğrenci profili ve okul profilleri hiçbir yerde aynı değildir. Burada adaletli bir dağılım sağlanabilirse ve okulların fiziki şartları aynı koşullara gelirse performansa dayalı maaş sistemi ancak o zaman mümkün olabilir. Ama sanırım bu durum da imkansızdır.
Saygınlık iyi, maaşlar düşük, eğitim kalitesi düşük
Araştırmada ifade edildiğine göre, ülkemizde öğretmenlerin saygınlığı iyi denebilecek derecede, öğretmenlerin maaşı düşük ve PISA verilerine göre eğitim kalitesi ve başarısı da düşüktür. Hatta öyle ki, son PISA verilerine göre sondan üçüncü sırada yer alan Türkiye, eğitim kalitesi açısından sürekli düşüş halinde. Okuma, matematik becerisi ve fen bilimleri konusunda PISA ülkeleri ortalamasından düşük puan alan Türkiye’de, son zamanlarda sorumlu olarak da öğretmenler olarak gösterilmeye başlandı. Peki size sorum şu, sizce ülkemizdeki eğitim kalitesindeki bu düşüşün sebebi kimdir? Öğretmenler mi, öğrenciler mi, veliler mi, MEB mi? Aşağıdaki Twitter anketinden oylama yapabilir ya da yorumlardan yazabilirsiniz.
Ülkemizde eğitim kalitesinin düşmesinin sebepleri nedir veya kimdir? #eğitim #türkiyedeeğitim #meb #eğitimsistemi
— Eğiteknoloji (@egiteknoloji_) 27 Kasım 2017
Son olarak, öğretmenlik mesleği ile ilgili söylenmiş birkaç sözle sizlere veda edeceğim.
- Milletleri kurtaranlar yalnız ve ancak öğretmenlerdir. Öğretmenden, eğiticiden mahrum bir millet, henüz millet adını alma yeteneğini kazanamamıştır. (Atatürk)
- Öğretmenin etkisi sonsuzdur. Etkisinin nerede biteceğini kendisi de bilemez. ( Henry B. Adams)
- Öğretmenler için kimseye sağlanmayan olanakları yaratmak zorundayız. Bunu da bir an önce yapmalıyız; çünkü halk, her yönden yeterli bir eğitim görmezse, devlet, yeterince pişirilmemiş tuğlalardan örülen bir ev gibi çöküverir. Öğretmen, bir sanatçı gibi, işine büyük bir tutkuyla âşık olmalıdır. (Anton Çehov)
- Yalnız şu iki kimseye gıpta edilir. Allah’ın kendisine ihsân ettiği malı hak yolunda harcayıp tüketen kimse; Allah’ın kendisine verdiği ilimle yerli yerince hükmeden ve onu başkalarına da öğreten kimse. (Hz. Muhammed)
*Meraklısı için bahsedilen araştırma raporu: Araştırma Raporu | Web sitesi
